کارت گرافیکی ویژه بازی

بازی به روایت سیاه

XFX ATI Radeon 5970 Black Edition Limited

مدتی پیش داستان سرقت یک کارت گرافیکی حاشیه‌های زیادی در اینترنت به همراه داشت. کارت مدل HD 5970 از شرکت XFX کارت مورد اشاره است که در ابتدا ادعا شد جزییات فنی آن منتشر شده و کمی بعد نیز یکی از سایت‌های سخت‌افزاری خبر سرقت یکی از مدل‌های پیش‌تولید را منتشر کرد. البته این اخبار تا حدودی با تکذیب XFX روبه‌رو شدند اما این جریانات باعث شد تا فضای مناسبی برای ورود این مدل خاص ایجاد شود. این کارت با پسوند روایت سیاه (BLACK EDITION) وارد بازار شده و نکته قابل توجه اینکه تنها هزار عدد از آن تولید شده است و XFX تنها این تعداد محدود را برای فروش عرضه می‌کند و دیگر این کارت تولید نخواهد شد. این موضوع باعث شده تا XFX روی هر کارت شماره تولید و ترتیب آن را ذکر کند که شماره ۳۳ آن توسط سازگار ارقام در اختیار آزمایشگاه سخت‌افزار عصر ارتباط قرار گرفت. در اخباری که در مورد سرقت این کارت منتشر شده بود شماره ۶۸ روی آن دیده می‌شد.

این کارت گرافیکی که لقب قدرتمندترین کارت گرافیکی حال حاضر را به خود اختصاص داده دارای ساختار متفاوتی است که در سایر مدل‌های HD 5970 دیده نمی‌شود و با ساختار مرجع به کلی متفاوت است. در این کارت از چهار گیگابایت حافظه GDDR5 استفاده شده است. دو تراشه گرافیکی مستقل روی یک بورد ۱۲ اینچی نصب شده است و اطراف این تراشه‌ها نیز تعداد زیادی از حافظه‌های گرافیکی دیده می‌شود. این حافظه‌ها در هر دو طرف بورد مشکی رنگ قرار گرفته‌اند و برای هر پردازنده گرافیکی ۱۶ تراشه حافظه وجود دارد. سیستم خنک‌کننده این کارت دارای دو سینک مسی است که مستقیما روی پردازنده‌ها نصب می‌شوند و از این بلوک‌های مسی لوله‌هایی به سمت پره‌های آلومینیومی می‌رود که وظیفه انتقال حرارت به پره‌ها را برعهده دارند. برای هر یک از بلوک‌ها سه لوله مسی استفاده شده است. در میان این پره‌ها نیز یک فن جریان هوای لازم را ایجاد می‌کند. این فن در وسط کارت قرار گرفته است و به رنگ قرمز دیده می‌شود.

بدنه کارت به رنگ مشکی است و برخلاف مدل‌های رایج HD 5970 که از بن‌مایه‌های رنگ قرمز در برخی قسمت‌ها استفاده شده بود ظاهر این کارت کاملا یکدست و مشکی رنگ است. در بالای کارت می‌توانید شماره ردیف آن را ببینید و در پشت کارت نیز شش کانکتور از نوع mini-DisplayPort وجود دارد. این کانکتورها می‌توانند به صورت مستقیم به شش مانیتور مجزا متصل شوند ولی به دلیل اینکه این نوع پورت کمتر در مانیتورها وجود دارد از رابط‌های مبدل نیز می‌توان استفاده کرد. به همین منظور در یکی از بسته‌هایی که همراه کارت است انواع تبدیل‌کننده‌ها به درگاه‌های DVI یا HDMI‌ و حتی DisplayPort در اندازه رایج نیز دیده می‌شود.

این شش درگاه در کنار یکدیگر نشان‌دهنده وجود فناوری Eyefinity در این کارت است که می‌تواند تصویر را روی شش مانیتور نمایش دهد و دقت تصویر در این حالت بسیار بیشتر از توان نمایش روی یک مانیتور است. ضمن اینکه امکان مدیریت تصاویر مانند جهت نمایش و جزییات دیگر نیز قابل اجرا است.

یک کارت گرافیکی با این شرایط نیاز به توان بالایی خواهد داشت و این را می‌توان در ورودی توان آن مشاهده کرد. دو کانکتور هشت پین وظیفه برق‌رسانی به این کارت را بر عهده دارند. در بالای کارت یک رابط کراس‌فایر هم دیده می‌شود به این معنی که می‌توان یک کارت دیگر را با این دو تراشه با پیکربندی کراس‌فایر مورد استفاده قرار داد.

تراشه‌هایی که در این کارت استفاده شده‌اند از پردازنده‌های ۴۰ نانومتری خانواده سرو (Cypress) هستند. ATI تراشه‌های نسل پنجم خود را به دلیل پیشرفت در بهبود مصرف انرژی خانواده سبز می‌نامد و اعضای این گروه را به نام گیاهان نامگذاری کرده است. این هسته گرافیکی ۳۲ واحد ROP است و در آن از ۱۶۰۰ پردازنده جریانی سایه‌زن استفاده شده است. یکی از ویژگی‌های قابل توجه این کارت، افزایش فرکانس تراشه گرافیکی است که از ۷۲۵ مگاهرتز به ۸۵۰ مگاهرتز رسیده است. در این تراشه ۱/۲ میلیارد ترانزیستور به کار رفته است. از طرف دیگر تغییراتی نیز در بخش حافظه دیده می‌شود که با وجود استفاده از همان رابط ۲۵۶ بیتی مانند سایر کارت‌های این رده، ظرفیت حافظه‌ها به چهار گیگابایت افزایش یافته است. تراشه‌های حافظه محصول شرکت هاینیکس هستند و فرکانس پایه آنها نیز ۱۲۰۰ مگاهرتز است. در حالی که در مدل‌ رایج HD 5970 این فرکانس ۱۰۰۰ مگاهرتز بود. البته به دلیل اینکه این رم‌ها از نوع GDDR5 هستند باید برای به دست آوردن فرکانس موثر ضریب چهار را در کنار آنها قرار داد. به این ترتیب فرکانس اصلی رم‌های گرافیکی این کارت ۴۸۰۰ مگاهرتز است. تا اینجا می‌توان نتیجه گرفت ۱۲۵ مگاهرتز به تراشه گرافیکی و ۲۰۰ مگاهرتز به فرکانس رم‌ها اضافه شده است. سایر مشخصات این مدل مشابه با دیگر اعضای سبز سری پنجم ATI‌ است و از دایرکت‌ایکس ۱۱، سایه‌زن نسل پنجم و رابط PCIE نسل ۱/۲ پشتیبانی می‌کنند.

میزان پردازش پیکسلی در این کارت به ۲/۲۷ گیگاپیکسل در ثانیه می‌رسد و پردازش بافتی نیز ۶۸ گیگاتکسل در ثانیه است. البته این مقدار برای یکی از تراشه‌ها است. پهنای باند نیز به همین صورت محاسبه می‌شود زیرا این مدل را می‌توان تلفیقی از دو کارت گرافیکی دانست که با روش کراس‌فایر به یکدیگر متصل شده‌اند. اگرچه در ظاهر این دو در قالب یک کارت دیده می‌شوند. میزان پهنای باند حافظه گرافیکی ۶/۱۵۳ گیگابایت در ثانیه است. این مقدار حاصل همکاری فرکانس و رابط ۲۵۶ بیتی حافظه است.

در پایان باید به بسته‌بندی بسیار متفاوت این کارت اشاره کرد که تا پیش از این مشابه آن دیده نشده بود. این کارت گرافیکی درون یک اسلحه شبیه تفنگ p90 و درون یک کیف بزرگ قرار گرفته است که ظاهر جنگنده‌ای به آن می‌دهد.

eye finity

شاید برای ما در ایران که هنوز در حال تجربه‌های تازه‌ای از دنیای کامپیوتر هستیم این ویژگی کارت‌های جدید رادئون کمی غریب باشد اما در برخی نقاط دنیا فناوری آی‌فینیتی برای کاربران جلب توجه زیادی کرد. کارت‌های گرافیکی هر روز قوی‌تر می‌شوند و بازی‌ها هم به دنبال آن پیشرفت می‌کنند. این پیشرفت‌ها به حدی بوده که اکنون محدودیت نه در بازی و نه در پردازش آن بلکه در نحوه نمایش و اجرای بازی است. نتیجه اینکه در این سری ATI تصمیم گرفته تکنیکی را به کارت‌های خود اضافه کند که توسط آن می‌توان تا شش مانیتور را به طور همزمان به یک کارت با یک تراشه گرافیکی اضافه کرد و در ضمن خروجی تصویر نیز کیفیت بالایی داشته باشد. این مانیتورها هر کدام یک قسمت از تصویر را نمایش می‌دهند و خروجی حاصل جمع مساحت شش مانیتور خواهد بود. این فناوری ترکیبی از سخت‌افزار و نرم‌افزار است و توسط برنامه‌ای به نام SLS می‌توان خروجی تصویر را مدیریت کرد. خروجی تصویر در کارت می‌تواند برای انواع نمایشگرها استفاده شود زیرا علاوه بر پورت‌های DVI پورت‌های جدید DisplayPort و HDMI نیز در پشت این کارت‌ها وجود دارد. یک صفحه نمایش با دقت تصویر بالای ۷۰۰۰ * ۳۰۰۰ پیکسل می‌تواند تجربه جذابی از گیم باشد.

Open GL

درباره انجام محاسبات توسط پردازنده‌های گرافیکی مطالب زیادی منتشر شده که هر دو شرکت انویدیا و ATI فعالیت‌هایی در این بخش داشته‌اند تا بتوانند از این قدرت پردازشی در برنامه‌ها و نرم‌افزارها استفاده کنند. پروژه‌های انویدیا موتور CUDA را در این بخش راه‌اندازی و ATI نیز مدتی بعد موتوری به نام استریم را در پروژه‌های خود معرفی کرد. تا اینجا بحث پردازش توسط تراشه‌های گرافیکی پیشرفت زیادی داشته اما توسعه این روش توسط شرکت‌هایی که می‌توانند آن را در نرم‌افزارهای خود ارایه کنند، محدود شده است زیرا ساختار واحدی وجود ندارد و تولیدات آنها محدود به نوع تراشه گرافیکی می‌شود.

این صنایع به زبانی واحد نیاز دارند که به طور عمومی و همگانی قابل دسترسی باشد و در پلتفرم‌های مختلف بتوان استفاده کرد. Open CL نیز همراه با DirectX به همین منظور ایجاد شده است. Open CL از نوع متن‌باز است و سازندگان و برنامه‌نویسان می‌توانند آن را ویرایش کنند. ضمن اینکه توسط انواع پردازشگرهای سری و موازی مانند CPU و GPU و سایر پردازنده‌ها قابل استفاده هستند.

AMD با کمک تیم‌هایی مثل Bullet و Pixelux تلاش‌هایی را برای ورود این فناوری به بازی‌ها برای واقعی‌تر شدن محیط بازی انجام داد و موتور فیزیکس Bullet که آن هم متن‌باز است برای انجام محاسبات سه‌بعدی در اجسام به‌کار گرفته شد. موتور گرافیکی Pixelux نیز برای پردازش‌های فیزیکس در محیط‌ها استفاده خواهد شد.

فعلا ATI از Open CL استقبال کرده و سه شرکت فعال در زمینه پردازش‌های فیزیکس (دو شرکت قبلی به همراه Havok) از پلتفرم باز این پردازنده‌های گرافیکی بهره می‌برند که این باعث خواهد شد ATI در زمینه محاسبات غیرگرافیکی جلوتر از انویدیا قرار بگیرد.

شرکت سازگار ارقام